Recentelijk zijn er heel wat wijzigingen doorgevoerd in het kader van de erf- en schenkingsbelastingen. Zo is bijvoorbeeld de ‘verdachte’ periode sinds kort verlengd van 3 naar 5 jaar wanneer u de schenking van een roerend goed niet registreert.
Ook het gunstregime bij het schenken of erven van aandelen van familiale vennootschappen ligt al enige tijd in het vizier van de regering om hier paal en perk aan te stellen.
Zeker wanneer de vennootschappen ook vastgoed bezitten, is er al jaren discussie of het gunsttarief kan worden toegepast. Onder druk van de rechtspraak kon VLABEL niet anders dan zich de laatste jaren soepeler op te stellen.
Bovendien is deze discussie op heden ook zeer relevant, gelet op de publicatie van het eerste ontwerp van de Vlaamse Regering. De Vlaamse regering heeft bij haar begrotingsakkoord reeds aangekondigd dat zij de toepassing van dit gunstregime zou gaan beperken en op heden werd reeds een eerste ontwerp gepubliceerd.
Het huidig gunstregime in de erf- en schenkbelasting
Onder bepaalde voorwaarden kunnen aandelen van familiale vennootschappen worden vererfd aan een vlak tarief van 3% (tussen erfgenamen in rechte lijn en partners) of 7% (voor anderen).
Wanneer aan diezelfde voorwaarden is voldaan, kunnen (de blote eigendom van) de aandelen zelfs worden geschonken met vrijstelling van schenkbelasting (0%).
Om in aanmerking te komen, moet aan verschillende voorwaarden zijn voldaan:
- De participatievoorwaarde (familie-eigendom van de aandelen). U (als schenker) en uw familie moeten een aanzienlijk deel van de aandelen in handen hebben. Concreet moet u meestal minstens 50% van de stemrechten in volle eigendom bezitten (alleen of samen met uw directe familie). In sommige gevallen volstaat 30% als u samen met één of twee andere families bijna alle stemmen bezit. Deze voorwaarde verzekert dat het echt om úw familiebedrijf gaat. Met “familie” bedoelt men hier o.a. uw partner, (schoon)kinderen, (schoon)ouders, broers en zussen, etc.
- Continuïteit na de schenking. Ten slotte moet de vennootschap na de schenking nog een tijd blijven voortbestaan. Concreet verlangt de wet dat de nieuwe eigenaar(s) de economische activiteit minstens 3 jaar verderzetten na de schenking, anders kan de vrijstelling terugvallen. Dit is om te voorkomen dat men onmiddellijk na een belastingvrije schenking het bedrijf stopzet of verkoopt.
- Als laatste ook de belangrijkste, met name de activiteitsvoorwaarde, welke tweeledig is:
- De vennootschap moet een nijverheids-, handels-, ambacht- of landbouwbedrijf of een vrij beroep, tot voorwerp hebben en uitoefenen. (een ‘economische activiteit’) Zuivere patrimoniumvennootschappen zijn aldus sowieso uitgesloten.
- De economische activiteit moet ook reëel zijn. Hierbij wordt een vennootschap vermoed geen reële economische activiteit uit te oefenen wanneer uit de jaarrekening van minstens één van de laatste drie boekjaren voorafgaand aan de schenking of het overlijden blijkt dat:
- Het bedrag van de bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen maximaal 1,50% uitmaakt van het totale actief
En
- De terreinen en gebouwen meer dan 50% van het totaal actief uitmaken.
Vastgoed en familiale vennootschap
Zelfs al wordt vermoed op basis van bovenstaande parameters dat de vennootschap geen reële economische activiteit uitoefent, kan er nog steeds een tegenbewijs worden geleverd.
Hierbij oordeelde VLABEL in het verleden wel dat alle onroerende goederen aanwezig in de vennootschap dienstig moeten zijn voor de economische activiteit. Met andere woorden, indien er één privaat onroerend goed aanwezig was (bijvoorbeeld verhuurd aan een derde of aan de bedrijfsleider), werd de vennootschap onmiddellijk uitgesloten van het gunstregime.
Op basis en onder druk van recente rechtspraak was VLABEL evenwel genoodzaakt haar visie bij te stellen.
VLABEL heeft – in een recent dossier – haar vroegere zienswijze duidelijk bijgesteld. In een recente aanvraag werd een positief attest afgeleverd aan een vastgoedvennootschap. Deze vennootschap had zowel bedrijfsgebouwen in eigendom (welke zij verhuurde aan een actieve zustervennootschap), alsook één privaat onroerend goed welke aan derden werd verhuurd.
Met andere woorden, het aanhouden van privévastgoed zal niet noodzakelijk nog een struikelblok vormen voor de toepassing van het gunstregime bij de schenking van aandelen, zolang uw vennootschap maar een echte economische activiteit uitvoert.
Eind goed al goed?
Helaas mogen we er niet vanuit gaan dat deze bijgestelde visie van VLABEL lang zal toegepast kunnen worden. Per 01/01/2026 wil de Vlaamse regering het gunstregime immers uitsluiten op het deel van de aandelenwaarde dat vertegenwoordigd wordt door residentieel vastgoed dat de vennootschap aanhoudt. Met andere woorden, er wordt voorzien dat het residentieel vastgoed van een familiale vennootschap dient te worden uitgesloten van de gunstregeling. De waarde van de vennootschap zal dus moeten worden opgesplitst in een deel dat kan genieten van het gunsttarief (bedrijfsgebouwen, reële economische activiteit) en een deel dat zal worden belast aan normale tarieven (waarde die het residentieel vastgoed vertegenwoordigt).
Hierbij zal er zelfs een bedrijfsrevisor of extern accountant moeten tussenkomen om te bepalen welk deel van de aandelenwaarde op de economische activiteiten is gestoeld en welk deel op residentieel vastgoed.
Hierbij is het af te wachten hoe alles definitief zal geformuleerd zijn in wetteksten om de concrete invulling te beoordelen. Dit volgen wij uiteraard voor u op de voet op. Maar uit het eerste ontwerp van het decreet blijkt reeds duidelijk het doel van de decreetgever. Familiale vennootschappen die residentieel vastgoed bezitten, zullen per 01/01/2026 niet langer het gunstregime kunnen toepassen op de aandelenwaarde die de waarde van het residentieel vastgoed vertegenwoordigen.
Indien u aldus speelt met het idee om (de blote eigendom van) uw aandelen reeds door te schenken aan uw kinderen, lijkt het ons raadzaam om hier niet te lang mee te wachten.
Mocht u hieromtrent nog vragen hebben of meer informatie wensen, aarzel niet om contact op te nemen met uw dossierverantwoordelijke. Wij helpen u hier graag hier mee verder op weg.