Strenger standpunt over vruchtgebruik van een maatschap

04 augustus 2017 Strenger standpunt over vruchtgebruik van een maatschap

De Vlaamse Belastingdienst (Vlabel) blijft de wereld van successieplanning verrassen met nieuwe, al dan niet wettelijke, standpunten betreffende schenk -en erfbelasting.

Zo zou het kunnen dat u uw (ontwerp)statuten moet aanpassen als gevolg van een recente beslissing van Vlabel. Daarnaast is een schenking van de delen van een maatschap met voorbehoud van vruchtgebruik niet meer zo vanzelfsprekend ingevolge dezelfde beslissing.

Maatschap

Een maatschap is een vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid en met onbeperkte aansprakelijkheid, die vaak wordt aangewend voor het beheer van vermogen wanneer men aan successieplanning doet. Dit werkt als volgt:

De ouders brengen vermogensbestanddelen in en ontvangen hiervoor delen van de maatschap. Vaak worden zij benoemd als zaakvoerders van de maatschap. Hierna schenken zij de delen van de maatschap. De schenking kan gebeuren met voorbehoud van vruchtgebruik. Hierdoor behouden de schenkers de inkomsten en controle van de geschonken delen, evenals de stemrechten. Bij overlijden dooft dit vruchtgebruik kosteloos uit ten voordele van de blote eigenaar-erfgenaam.

Registratie schenking

De schenking van de delen kan gebeuren voor Nederlandse of Belgische notaris. Wanneer u de Nederlandse optie kiest, is er geen schenkbelasting verschuldigd, en evenmin erfbelasting wanneer de schenker langer dan drie jaar blijft leven. Dat dit Vlabel een doorn in het oog is, spreekt vanzelf, maar is niettemin volkomen wettelijk.

Beslissing

Vlabel heeft voor schenkingen gedaan vanaf 1 juni 2017 het volgende beslist:

Schenkt u delen van een maatschap met voorbehoud van vruchtgebruik voor Nederlandse notaris, dan is de volle eigendom van de delen van de maatschap belastbaar in de erfbelasting bij overlijden van de schenker(s), ongeacht wanneer de schenking plaatsvindt. De schenking is dan voor niets gedaan. Vlabel gaat ervan uit dat een dergelijke schenking – tegen de heersende opvattingen in – een fiscaal verboden schenking is.

Wordt daarentegen gekozen voor Belgische notaris, en betaalt u 3% schenkbelasting op de waarde van de volle eigendom, dan is er volgens de fiscus geen vuiltje aan de lucht. Een schenking in volle eigendom voor Nederlandse notaris, eventueel onder last, kan volgens de administratie (vooralsnog) wel door de beugel.

De vruchten die de maatschap oplevert

In het nu gepubliceerde standpunt oordeelt Vlabel dat vruchten die worden geïncorporeerd in het kapitaal van een maatschap waarvan de delen zijn geschonken met voorbehoud van vruchtgebruik, ook zullen vallen onder het nieuwe standpunt, en dit vanaf 1 juni. Het speelt geen rol of dergelijke schenking in Nederland of in België is gedaan. Dit standpunt is ook van toepassing op vroeger geschonken delen in blote eigendom. De vraag stelt zich of dergelijke retroactiviteit toegestaan is.

Opvallend is dat Vlabel zich hier niet gebonden ziet door de periode van drie jaar na de incorporatie (de periode waarin een gewone roerende schenking niet meer als verdacht wordt beschouwd).

Aanpassen statuten

Wat wij aanraden om te (laten) doen wanneer u een burgerlijke maatschap bezit, is de statuten te controleren en na te gaan wat de bestemming is van de vruchten en/of winsten. Een aanpassing van de statuten kan aangewezen zijn. Indien u dit niet doet en u de vruchten incorporeert bij het kapitaal van de burgerlijke maatschap dan zullen deze geïncorporeerde vruchten alsnog belast worden in de nalatenschap van de vruchtgebruiker.

Een oplossing voor nieuwe maatschappen kan erin bestaan om in volle eigendom onder last te schenken, met alle gevolgen van dien (bijvoorbeeld minder zeggenschap over de maatschap). Voor bestaande maatschappen kan het een oplossing zijn om de uitgekeerde vruchten via handgift of bankgift, eventueel onder beheer van een nieuwe maatschap, te schenken. Een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik moet ook gebeuren voor Belgische notaris en met betaling van de Vlaamse schenkbelasting.

Voor inwoners van het Brussels en Waals Gewest zijn er vooralsnog geen veranderingen.

Door dit standpunt verandert de Vlaamse administratie wederom de spelregels, zonder dat de wetgever daarvoor tussen is gekomen.

Indien u hier meer vragen over heeft, kunnen wij u hier verder bij helpen.