Goed nieuws inzake de gesplitste aankoop in Vlaanderen

23 augustus 2018 Goed nieuws inzake de gesplitste aankoop in Vlaanderen

Het steeds strenger wordende standpunt van de Vlaamse Belastingdienst (Vlabel) over de gesplitste aankoop en de gesplitste inschrijving van aandelen van een maatschap, waarover u hier meer leest, is in het begin van de zomer door de Raad van State vernietigd.

 

Gesplitste aankoop

Een populaire techniek van successieplanning om vastgoed aan te kopen met de kinderen, is die waarbij de ouders enkel het vruchtgebruik aankopen, terwijl het kind of de kinderen de blote eigendom aanko(o)p(en)t, vaak met gelden geschonken door de ouders. Bij de dood van de ouders zal het vruchtgebruik eindigen ingevolge de wet zodat het kind (blote eigenaar) dan volle eigenaar wordt. Omdat het kind al eigenaar was, valt op dat stuk niets in de nalatenschap van de overleden ouder. En omdat het vruchtgebruik eindigt bij de dood van de ouder, behoort dat evenmin tot diens nalatenschap. Het gevolg is dat de verrichting geheel en al buiten de sfeer van de erfenis blijft op burgerrechtelijk vlak. Hierdoor is er ook geen erfbelasting op verschuldigd.

 

Deze techniek is geldig zolang de schenking van de middelen die de kinderen nodig hebben voor de aankoop van de blote eigendom, niet bedekt gebeurt. Is de schenking bedekt, dan is op de uitdoving van het vruchtgebruik toch erfbelasting verschuldigd, en dit op de volle eigendom.

 

Gesplitste inschrijving

Voor de gesplitste inschrijving op aandelen, waarbij de eigendom van aandelen gesplitst is in vruchtgebruik voor de ouders en blote eigendom voor de kinderen, geldt grosso modo hetzelfde. Indien bij de dood van de erflater blijkt dat effecten of geldbeleggingen op zijn naam waren ingeschreven voor het vruchtgebruik, terwijl de blote eigendom daarvan aan de erfgenamen toebehoort. Als die erfgenamen het tegenbewijs niet kunnen leveren van het bestaan van een “bedekte bevoordeling”, moeten zij op de waarde van die effecten erfbelasting betalen.

 

Bedekt

In de loop der jaren is de interpretatie van de term bedekt en het te leveren bewijs, gewijzigd.

 

De regel is decennialang de volgende geweest. Om het tegenbewijs te leveren en te ontsnappen aan de erfbelasting, moet de erfgenaam aantonen:

• dat de waardering van de blote eigendom correct is gebeurd volgens economische maatstaven en methoden;
• dat hij persoonlijk het nodige geld had om de blote eigendom van het goed aan te kopen, en dat dit in zijn bezit was vóór de aankoop. Hoe deze gelden verworven waren, was van geen belang;
• dat hij ook daadwerkelijk heeft betaald.

 

Federaal verstrengd standpunt

In 2013 veranderde het federale standpunt betreffende het tegenbewijs. Voortaan moesten deze fondsen die via schenking verkregen werden, geregistreerd worden, tenzij de begiftigde vrij over de geschonken gelden heeft kunnen beschikken. Dat standpunt vindt op geen enkele wijze steun in de wet. Was dit gebeurd, dan werd op de volle eigendom van het goed erfbelasting geheven bij overlijden van de vruchtgebruiker.

 

Inzake de gesplitste inschrijving van effecten zijn de eisen inzake het tegenbewijs gelijkaardig, doch is het niet verplicht dat de schenking geregistreerd moest zijn.

 

Vlaams verstrengd standpunt in 2015 en 2017

In 2015 heeft Vlabel in zijn beslissing nr. 15004 gesteld die federale zienswijze te volgen, waarbij als peildatum eveneens 1 september 2013 behouden bleef. Het grote verschil met het federale standpunt is echter dat Vlabel het standpunt 15004 op 1 juni 2017 heeft uitgebreid tot gesplitste inschrijvingen van effecten. Hierdoor moeten deze schenkingen ook geregistreerd worden.

 

Raad van State spreekt zich uit in 2018

Het standpunt 15004 van Vlabel werd aan de Raad van State voorgelegd met het verzoek het te vernietigen. De Raad van State is tot het besluit gekomen dat de term bedekt door Vlabel veel te streng wordt geïnterpreteerd. Heel standpunt 15004 wordt vernietigd.

 

Grote gevolgen

Vlaanderen

Vlabel kan met andere woorden niet langer de niet-registratie van de voorafgaande schenking inroepen om het tegenbewijs af te wijzen.

 

In een bericht op de website heeft Vlabel inmiddels al gemeld “dat de Vlaamse Belastingdienst bij toekomstig te behandelen dossiers het vernietigde standpunt niet langer zal toepassen” (https://belastingen.vlaanderen.be/erfbelasting-vernietiging-standpunt-gesplitste-aankoopinschrijving). Het meest concrete gevolg van die bevestiging door Vlabel bestaat erin dat men opnieuw kan overwegen om een niet-geregistreerde schenking aan te wenden vóór een verrichting van gesplitste verwerving of vóór een gesplitste inschrijving.

 

Enig wetgevend initiatief dat in juni nog zou worden ingediend, is intussen verworpen.

 

Bezwaar 

De mededeling van Vlabel vermeldt ook nog dat belastingplichtigen die wel belast werden in toepassing van het thans vernietigde standpunt, nog een bezwaarschrift kunnen indienen. De wettelijke bezwaartermijn is 3 maanden na de verzenddatum van het aanslagbiljet. Die mededeling is onvolledig.

 

Sommigen zijn van mening dat er tot vijf jaar vanaf 1 januari van het jaar waarin de belasting werd gevestigd ambtshalve ontheffing gevraagd kan worden (1 januari 2018). Er kan zelfs worden geargumenteerd dat actieve samenstelling van de nalatenschap verminderd is (de goederen waarvoor het tegenbewijs niet geleverd is ingevolge het standpunt, dus het hele gesplitst aangekochte vastgoed, behoren door het arrest niet meer tot het actief) door een voorval (de vernietiging van het standpunt). Daardoor kan men aanvoeren dat ook artikel 3.6.0.0.4 VCF van toepassing is: er is dan een termijn om teruggaaf te vragen gedurende vijf jaar vanaf 1 januari van het jaar waarin het recht op teruggave is ontstaan.

 

Brussel en Wallonië

Hoewel de vraag enkel het Vlaamse standpunt betrof, is uit de uitspraak van Raad van State duidelijk gebleken dat ook het federale standpunt sinds 2013 niet wetsconform was.

Ook daar kan bezwaar ingediend worden vanaf 1 januari 2018.

 

Conclusie

Ons inziens is het een goede zaak dat de al te strenge en eenzijdige interpretatie van de wet door een belastingdienst (uitvoerende macht) door een rechterlijke instantie is teruggefloten. Kwalijk blijft het wel dat door een dergelijke manier van werken de rechtszekerheid ver te zoeken is.

Hopelijk blijft de situatie vanaf nu stabiel.

 

Gezien het turbulent verloop van deze materie, is het raadzaam u te laten bijstaan bij beslissingen omtrent gesplitste aankopen en gesplitste inschrijvingen. Wij kunnen dit zeker voor u doen.